Kombet e Bashkuara kanë thënë se hetuesit e saj kanë arritur në përfundimin se Rusia ka kryer krime lufte në Ukrainë, duke përfshirë bombardimet e zonave civile, ekzekutime të shumta, tortura dhe dhunë të tmerrshme seksuale, shkruan The Guardian.
OKB-ja e ka bërë një prioritet hetimin e shkeljeve të të drejtave të njeriut në luftë dhe në maj organi më i lartë i saj për të drejtat e njeriut mandatoi një ekip ekspertësh për të filluar punën në vend.
Që atëherë, hetuesit e OKB-së, kanë rrezikuar jetën e tyre për të mbledhur prova të krimeve të kryera kundër civilëve, duke përfshirë në zonat ende të kërcënuara nga forcat armike ose të vendosura me mina.
Ekipi prej tre ekspertësh të pavarur prezantoi të premten përditësimin e tyre të parë me gojë në këshillin e OKB-së për të drejtat e njeriut, pasi ai nisi hetimet fillestare duke parë zonat e rajoneve të Kievit, Chernihiv, Kharkiv dhe Sumy, duke shtuar se do të zgjeronte hetimet e tij.
Duke folur një ditë para përvjetorit shtatë mujor të pushtimit rus ndaj fqinjit të saj, Erik Mose, kreu i ekipit të hetimit, i tha këshillit se, bazuar në provat e mbledhura nga Komisioni Hetimor për Ukrainën, “ka arritur në përfundimin se krimet e luftës janë kryer në Ukrainë”.
Ekipi i hetuesve vizitoi 27 qytete dhe vendbanime, si dhe varre dhe qendra të paraburgimit dhe torturës; intervistoi më shumë se 150 viktima dhe dëshmitarë; dhe u takua me grupe avokuese dhe zyrtarë qeveritarë.
Mose tha se ekipi ishte “i goditur veçanërisht nga numri i madh i ekzekutimeve në zonat që vizituam” dhe nga “shenjat e dukshme të ekzekutimeve në trupa”, të tilla si duar të lidhura pas shpine, plagë me armë zjarri në kokë dhe prerje fyti “.
Ai shtoi se po hetonte vdekje të tilla në 16 qytete dhe vendbanime dhe kishte marrë pretendime të besueshme në lidhje me shumë raste të tjera që do të kërkonte të dokumentonte. Hetuesit kishin marrë gjithashtu “rrëfime të vazhdueshme të keqtrajtimit dhe torturës, të cilat u kryen gjatë izolimit të paligjshëm”, iu tha këshillit.
Në vendbanimet Bucha, Hostomel dhe Borodyanka, të pushtuara për rreth një muaj nga trupat ruse, hetuesit ukrainas gjetën dhjetëra varre masive ku ishin varrosur trupat e civilëve, të torturuar dhe të vrarë.
Që kur rusët u tërhoqën nga zona, një grup vullnetarësh të rinj punuan pa u lodhur për të zhvarrosur trupat dhe për t’i dërguar ato te mjekët ligjorë, të cilët kanë mbledhur prova të krimeve të kryera nga trupat ruse.
Disa nga viktimat u kishin thënë hetuesve se u transferuan në Rusi dhe u mbajtën për javë të tëra në burgje. Të tjerët ishin “zhdukur” pas transferimeve të tilla.
“Bashkëbiseduesit përshkruan rrahje, goditje elektrike dhe lakuriqësi të detyruar, si dhe lloje të tjera shkeljesh në objekte të tilla paraburgimi,” tha Mose.
Mose tha se ekipi kishte “përpunuar edhe dy incidente të keqtrajtimit ndaj ushtarëve të Federatës Ruse nga forcat ukrainase”, duke shtuar se “ndonëse të pakta në numër, raste të tilla vazhdojnë të jenë objekt i vëmendjes sonë”.
Ai tha se hetuesit kishin dokumentuar gjithashtu raste të dhunës seksuale dhe të dhunës me bazë gjinore, në disa raste duke vërtetuar se ushtarët rusë ishin autorët.
“Ka shembuj të rasteve kur të afërmit janë detyruar të dëshmojnë krimet,” tha ai. “Në rastet që kemi hetuar, mosha e viktimave të dhunës seksuale dhe të dhunës me bazë gjinore varionte nga katër deri në 82 vjeç.”
Komisioni kishte dokumentuar një gamë të gjerë krimesh kundër fëmijëve, shtoi Mose, duke përfshirë fëmijët që ishin “përdhunuar, torturuar dhe mbyllur në mënyrë të paligjshme”.
Në fund të prillit, mjekët mjeko-ligjorë i thanë Guardian se kishin gjetur prova se disa gra ishin përdhunuar përpara se të vriteshin nga forcat ruse. “Ne tashmë kemi disa raste që sugjerojnë se këto gra ishin përdhunuar përpara se të qëlloheshin për vdekje,” tha për Guardian Vladyslav Perovskyi, një mjek ligjor ukrainas që ka kryer dhjetëra autopsi mbi njerëzit nga Bucha, Irpin dhe Borodyanka.
Të paktën dy burra në listën e kriminelëve të akuzuar rusë të luftës të liruar nga prokurorët ukrainas akuzohen për sulme seksuale dhe përdhunime.
Mose, në raportin e tij drejtuar këshillit, vuri në dukje gjithashtu “përdorimin e armëve shpërthyese nga Federata Ruse me efekte të zonës së gjerë në zonat e populluara”, për të cilat ai tha se ishte “një burim dëmi dhe vuajtjeje të madhe për civilët”.
OKB-ja theksoi se një numër sulmesh që ekipi kishte hetuar “ishin kryer pa dallim midis civilëve dhe luftëtarëve”, duke përfshirë sulmet me municione thërrmuese, të ndaluara nga shumica e botës sipas një traktati të vitit 2008.
Që nga fillimi i pushtimit të Moskës, trupat ruse janë akuzuar se kanë përdorur një numër armësh të paligjshme që kanë vrarë qindra civilë në rajonin ukrainas të Kievit, duke përfshirë bomba jashtëzakonisht të fuqishme të padrejtuara në zonat e populluara.
Sipas dëshmive, municionet thërrmuese u lëshuan në zona ku nuk kishte personel ushtarak dhe infrastrukturë ushtarake.
Puna e komisionit përfundimisht mund të kontribuojë në punën e prokurorëve të gjykatës penale ndërkombëtare, të cilët mund të ngrenë akuza për krime lufte në Ukrainë, megjithëse mbetet e pasigurt nëse Rusia ose autorët e tjerë të dyshuar do të përballen ndonjëherë me drejtësinë.
Në një zhvillim të veçantë, të premten, zyrtarët ukrainas thanë se kishin zhvarrosur rreth 436 trupa nga një vend varrimi në qytetin e rimarrë së fundmi të Izium dhe se të paktën 30 prej tyre shfaqën shenja torture.
Mose tha: “Ky është sigurisht një incident i ri, por ne sigurisht synojmë të shqyrtojmë edhe ngjarjen e Izium.” ( Sipas The Guardian )
